October 14, 2025

ଜି.ଏସ.ଟି. ୨.୦ ଭାରତୀୟ ବୟନ ଶିଳ୍ପର ପରିବର୍ତ୍ତନ ସୂତ୍ର

1 min read

ଗିରିରାଜ ସିଂ
କେନ୍ଦ୍ର ବୟନ ଶିଳ୍ପ ମନ୍ତ୍ରୀ

୧ ଜୁଲାଇ, ୨୦୧୭ରେ ଭାରତ ଦଶନ୍ଧି ମଧ୍ୟରେ ସବୁଠାରୁ ସାହସିକ ଆର୍ଥିକ ସଂସ୍କାର ଆଣିଥିଲା । ସେହି ବର୍ଷ ସକାଳେ, ବସ୍ତୁ ଏବଂ ସେବା ଟିକସ (ଜି.ଏସ.ଟି.) ୧୭ଟି ପୃଥକ ଟିକସ ଏବଂ ୧୩ଟି ସେସକୁ ଏକ ଏକୀକୃତ ଢାଞ୍ଚା ସହିତ ବଦଳାଇ ଦେଇଥିଲା । ଯାହା ଦେଶର ଆର୍ଥିକ ସ୍ଥାପତ୍ୟକୁ ମୌଳିକ ଭାବରେ ପୁନଃଆକାର ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲା । ଏହା କେବଳ ଏକ ଟିକସ ସଂସ୍କାର ନଥିଲା; ଏହା ଏକ ରାଷ୍ଟ୍ର, ଏକ ଟିକସ, ଏକ ବଜାର ଆଡ଼କୁ ଭାରତର ସାହସିକ ଯାତ୍ରାର ଆରମ୍ଭ ଥିଲା ।
ଦୀର୍ଘ ଆଠ ବର୍ଷ ପରେ, ଏହି ପରିବର୍ତ୍ତନ ଏବେ ଅସାଧାରଣ ମନେହୁଏ ନାହିଁ । ଟିକସ ସଂଗ୍ରହ ୨୦୧୭-୨୦୧୮ରେ ୭.୧୯ ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କାରୁ ତିନି ଗୁଣ ବୃଦ୍ଧି ପାଇ ୨୦୨୪-୨୦୨୫ରେ ରେକର୍ଡ ୨୨.୦୮ ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କାରେ ପହଞ୍ଚିଛି । କରଦାତାଙ୍କ ଆଧାର ମଧ୍ୟ ୬.୫ ନିୟୁତରୁ ୧୫ ନିୟୁତରେ ଦ୍ୱିଗୁଣିତ ହୋଇଛି, ଯାହା ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ କ୍ଷୁଦ୍ର ଉଦ୍ୟୋଗକୁ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଅର୍ଥନୀତିରେ ସାମିଲ କରିଛି । ଏହି ଭିତ୍ତିଭୂମି ଉପରେ ଆଧାର କରି, ଭାରତ ଏବେ ପରବର୍ତ୍ତୀ ପିଢ଼ିର ଜି.ଏସ.ଟି ଯୁଗରେ ପ୍ରବେଶ କରିଛି। ଯାହା ୨୨ ସେପ୍ଟେମ୍ବର, ୨୦୨୫ ତାରିଖଠାରୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଉଚ୍ଛି, ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ୫ ପ୍ରତିଶତ ଏବଂ ୧୮ ପ୍ରତିଶତ ଦୁଇଟି ସ୍ଲାବରେ ସୁଗମ କରି, ବିଳାସପୂର୍ଣ୍ଣ ଏବଂ ଅଯୋଗ୍ୟ ସାମଗ୍ରୀ ପାଇଁ ୪୦ ପ୍ରତିଶତ ସ୍ଲାବ ରହିଛି ।
ଦୈନନ୍ଦିନ ଆବଶ୍ୟକତା, ଔଷଧ ଏବଂ ଶିକ୍ଷାଗତ ସାମଗ୍ରୀ ଭଳି ଘରୋଇ ସାମଗ୍ରୀ ଉପରେ ୦ ରୁ ୫ ପ୍ରତିଶତ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଟିକସ ପରିବାର ପାଇଁ ଅଧିକ ସଞ୍ଚୟ କରିବ, ଯେତେବେଳେ ଚାଷୀମାନେ ଟ୍ରାକ୍ଟର, ଟାୟାର, କୀଟନାଶକ ଔଷଧ ଏବଂ ଜଳସେଚନ ଉପକରଣ ଉପରେ କମ ଜିଏସଟି ଲାଭ ପାଇବେ, ଇନପୁଟ୍ ଖର୍ଚ୍ଚ ହ୍ରାସ ପାଇବ ଏବଂ ଗ୍ରାମୀଣ ଆୟ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ । ଅଟୋ ମୋବାଇଲ କ୍ଷେତ୍ରକୁ ମଧ୍ୟ ଗୁରତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଆଶ୍ୱସ୍ତି ମିଳିଛି, ସ୍କୁଟର ଏବଂ କାର ଉପରେ ବସ୍ତୁ ଓ ସେବା କର ୨୮ ପ୍ରତିଶତରୁ ୧୮ ପ୍ରତିଶତକୁ ହ୍ରାସ ପାଇଛି । ୨,୫୦୦ ଟଙ୍କା (ପୂର୍ବରୁ ୧,୦୦୦ ଟଙ୍କା) ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମୂଲ୍ୟର ପ୍ରସ୍ତୁତ ପୋଷାକ ଉପରେ ଏବେ କେବଳ ୫ ପ୍ରତିଶତ ଜି.ଏସ.ଟି ଲାଗୁ ହେବ । ମୁଁ ଜଣେ କଲେଜ ଛାତ୍ରଙ୍କ ସହ କଥା ହେଲି ଏବଂ ତାଙ୍କ ପୋଷାକ ବିଷୟରେ ପଚରାଯିବାରୁ ସେ କହିଲେ, ‘ବର୍ତ୍ତମାନ, ଉତ୍ସବକାଳୀନ ସପିଂ ମୋ ପକେଟ ଉପରେ ବୋଝକୁ ଯଥେଷ୍ଟ ହ୍ରାସ କରିଛି । ସମାନ ବଜେଟ୍ ସହିତ, ମୁଁ ଗୋଟିଏ ବଦଳରେ ଦୁଇଟି ଟ୍ରେଣ୍ଡି ସାର୍ଟ କିଣିଛି । ମୁଁ ଜି.ଏସ.ଟି ସ୍ଲାବ୍ ବିଷୟରେ ଅଧିକ ଜାଣିନାହିଁ, କିନ୍ତୁ ମୁଁ ଜାଣେ ଯେ ପୋଷାକ କିଣିବା ଏବେ ଅଧିକ ସୁଲଭ ହୋଇଯାଇଛି ।’ ବିପରୀତରେ, ପାନ ମସଲା, ତମାଖୁ, ଅନଲାଇନ୍ ଖେଳ, ବିଳାସପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଟେଲ ଏବଂ କାସିନୋ ଭଳି ବିଳାସପୂର୍ଣ୍ଣ ଏବଂ ଖରାପ ସାମଗ୍ରୀ ଏବେ ୪୦ ପ୍ରତିଶତ ସ୍ଲାବ୍ ଅଧୀନରେ ଆସୁଛି । ଏହି ସଂସ୍କାର ‘ଫିଟ୍ ଇଣ୍ଡିଆ, ସୁସ୍ଥ ଭାରତ’ ପ୍ରତି ଆମର ପ୍ରତିବଦ୍ଧତାକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରି, ଦାୟିତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବ୍ୟବହାରକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିଛି, ଯାହା ସଞ୍ଚୟର ଏକ ବାସ୍ତବ ସ୍ୱରୂପ ।
ପୁନଶ୍ଚ ଯେପରି ଏହି ସଂସ୍କାରଗୁଡ଼ିକ ପରିବାର, ଚାଷୀ ଏବଂ ଶିଳ୍ପକୁ ଆଶ୍ୱସ୍ତି ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତି, ସେହିପରି ସେମାନେ ଆମର ବୟନ କ୍ଷେତ୍ରକୁ ମଧ୍ୟ ନୂତନ ଶକ୍ତି ପ୍ରଦାନ କରିଥାନ୍ତି । ଜି.ଏସ.ଟି. ୨.୦ ବୟନ ଶିଳ୍ପର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ପରିବର୍ତ୍ତନ ପାଇଁ ପଥ ପ୍ରଶସ୍ତ କରେ, ଯାହା କୃଷି ପରେ ଦ୍ୱିତୀୟ ବୃହତ ନିଯୁକ୍ତି ପ୍ରଦାନକାରୀ ଏବଂ ଏକ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳ ଭାରତର ଏକ ଜୀବନ୍ତ ଉଦାହରଣ ।
ଜି.ଏସ.ଟି ୨.୦: ୩୫୦ ବିଲିୟନ ଡଲାରର ବୟନ ଶିଳ୍ପକୁ ଏକ ନୂତନ ପ୍ରେରଣା ଦେଉଛି
ଭାରତରେ ବୟନ ଶିଳ୍ପ ବିଶାଳ, ଯାହା ଜୀବିକା ଏବଂ ରପ୍ତାନି ଉଭୟକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରୁଛି । ଆଜି, ଏହି ଶିଳ୍ପର ମୂଲ୍ୟ ୧୭୯ ବିଲିୟନ ଡଲାର ଏବଂ ଏହା ୪୬ ନିୟୁତରୁ ଅଧିକ ଲୋକଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଇଛି ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଅଧିକାଂଶ ମହିଳା । ସରକାର ବର୍ତ୍ତମାନ ୨୦୩୦ ସୁଦ୍ଧା ଏହି ଶିଳ୍ପର ଆକାରକୁ ପ୍ରାୟ ଦ୍ୱିଗୁଣିତ କରି ୩୫୦ ବିଲିୟନ ଡଲାରରେ ପହଞ୍ଚାଇବାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଛନ୍ତି, ଯାହା ଫଳରେ ସାରା ଦେଶରେ ପରିବାର ପାଇଁ ଆହୁରି ଅଧିକ ନିଯୁକ୍ତି ଏବଂ ଉପାର୍ଜନର ସୁଯୋଗ ସୃଷ୍ଟି ହେବ ।
ଭାରତର ସଂଗଠିତ ଘରୋଇ ବୟନ ବଜାର ପ୍ରାୟ ୧୪୨ରୁ ୧୪୫ ବିଲିୟନ ଡଲାର ବୋଲି ଆକଳନ କରାଯାଇଛି ଏବଂ ଯେତେବେଳେ ଆମେ ବହୁଳ ଭାବରେ ଅସଂଗଠିତ କ୍ଷେତ୍ରକୁ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରୁ, ଏହା ୧୫୫ରୁ ୧୬୦ ବିଲିୟନ ଡଲାର ପାଖାପାଖି ପହଞ୍ଚିଯାଏ । ପରବର୍ତ୍ତୀ ପିଢ଼ିର ଜି.ଏସ.ଟି ସଂସ୍କାର, ଯେପରିକି ଟିକସ ହାରକୁ ଯୁକ୍ତିସଂଗତ କରିବା ଏବଂ ଏକ ଫାଇବର-ନିରପେକ୍ଷ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଗ୍ରହଣ କରିବା ସହିତ, ନିର୍ମାତାମାନେ ବର୍ତ୍ତମାନ କ୍ରେତାମାନଙ୍କୁ ସିଧାସଳଖ ସଞ୍ଚୟ ପ୍ରଦାନ କରିପାରିବେ । ଏହି ସଂସ୍କାରଗୁଡ଼ିକ ଗ୍ରାହକମାନଙ୍କୁ ବିଶେଷକରି ମଧ୍ୟବିତ୍ତ ପରିବାରଗୁଡ଼ିକୁ ସର୍ବାଧିକ ଲାଭ ପ୍ରଦାନ କରିବ, ଯେଉଁମାନେ ୨୦୪୭ ସୁଦ୍ଧା ଭାରତର ଲକ୍ଷ୍ୟ ଗ୍ରାହକ ଆଧାରର ୬୦ ପ୍ରତିଶତ ହେବେ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି । ନିମ୍ନ-ଆୟଯୁକ୍ତ ଗୋଷ୍ଠୀମାନଙ୍କ ସହିତ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ପୋଷାକକୁ ଅଧିକ ସୁଲଭ କରିବା ଦ୍ୱାରା ସ୍ଥାନୀୟ ଶିଳ୍ପକୁ ସମର୍ଥନ କରିବା ସହିତ ବାର୍ଷିକ ପ୍ରାୟ ୮ ରୁ ୧୦ ବିଲିୟନ ଡଲାର ସଞ୍ଚୟ ହୋଇପାରିବ ବୋଲି ଆକଳନ କରାଯାଇଛି । ଏହିସବୁ ସଂସ୍କାରଗୁଡ଼ିକ କେବଳ ମୂଲ୍ୟ ହ୍ରାସ କରିବାଠାରୁ ଅଧିକ ଏବଂ ଫ୍ୟାଶନକୁ ଅଧିକ ଲୋକପ୍ରିୟ କରିବା ନିମନ୍ତେ ଏକ ବାସ୍ତବ ପରିବର୍ତ୍ତନକୁ ପ୍ରତିନିଧତ୍ୱ କରନ୍ତି ।
ବୟନ ଶିଳ୍ପ ନିମନ୍ତେ ଜି.ଏସ.ଟି ୨.୦ରେ ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ପରିବର୍ତ୍ତନ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ହେଉଛି ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ପାଲଟା ଶୁଳ୍କ ଗଠନର ସଂଶୋଧନ ଯାହା ମାନବ ନିର୍ମିତ ଫାଇବର କ୍ଷେତ୍ରକୁ ଦୁର୍ବଳ କରି ପକାଇଥିଲା । ପୂର୍ବରୁ, ମାନବ ନିର୍ମିତ ଫାଇବର ଉପରେ ୧୮ ପ୍ରତିଶତ, ସୂତା ଉପରେ ୧୨ ପ୍ରତିଶତ ଏବଂ କପଡ଼ା ଉପରେ କେବଳ ୫ ପ୍ରତିଶତ ଟିକସ ଲାଗୁ ହେଉଥିଲା । ଏହି ଗଠନ କଞ୍ଚାମାଲକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଉତ୍ପାଦ ତୁଳନାରେ ଅଧିକ ମହଙ୍ଗା କରିଥିଲା, କାର୍ଯ୍ୟଶୀଳ ପୁଞ୍ଜିକୁ ଅବରୋଧ କରିଥିଲା ଏବଂ ନୂତନ ନିବେଶକୁ ବାଧା ପହଞ୍ଚାଉଥିଲା । ବସ୍ତୁ ଓ ସେବା କର ୨.୦ରେ ବର୍ତ୍ତମାନ ମାନବ ନିର୍ମିତ କ୍ଷେତ୍ର ଉପରେ ସମାନ ୫ ପ୍ରତିଶତ ଟିକସ ଅପରିବର୍ତ୍ତିତ ରହିଛି, ଯାହା ଏକ ପ୍ରକୃତ ଫାଇବର-ନିରପେକ୍ଷ ଇକୋସିଷ୍ଟମ ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି । ଏହା ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଅଣୁ କ୍ଷୁଦ୍ର ଓ ମଧ୍ୟମ ଉଦ୍ୟୋଗ (ଏମ.ଏସ.ଏମ.ଇ.)ମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଆଶ୍ୱସ୍ତି, ଯାହା ଭାରତର ବୟନ ଶିଳ୍ପର ପ୍ରାୟ ୮୦ ପ୍ରତିଶତ ଅଟେ । ଏହା ମାନବ ନିର୍ମିତ ଫାଇବର କ୍ଷେତ୍ର ପାଇଁ ଏକ ବିଶ୍ୱବ୍ୟାପୀ କେନ୍ଦ୍ର ହେବା ପାଇଁ ଭାରତର ମହତ୍ତ୍ୱାକାଂକ୍ଷାକୁ ମଜବୁତ କରେ ଏବଂ ବାର୍ଷିକ ଉତ୍ପାଦିତ ୨୨,୦୦୦ ନିୟୁତ ପୋଷାକକୁ କମ ଇନପୁଟ୍ ଖର୍ଚ୍ଚ, ବର୍ଦ୍ଧିଷ୍ଣୁ ପ୍ରତିଯାଗିତା ଏବଂ ଅଧିକ ବଜାର ଚାହିଦା ସହିତ ଉତ୍ପାଦନ କରିବାକୁ ସକ୍ଷମ କରେ । ଏହି ସଂସ୍କାର କେବଳ ପୋଷାକକୁ ସୁଲଭ କରିବ ନାହିଁ ଏବଂ ରପ୍ତାନିକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବ ନାହିଁ ବରଂ ମେକ୍ ଇନ୍ ଇଣ୍ଡିଆ ଏବଂ ଆତ୍ମନିର୍ଭର ଭାରତର ଦୃଷ୍ଟିକୋଣକୁ ମଧ୍ୟ ମଜଭୁତ କରିବ, ଯାହା ଆମର ଐତିହ୍ୟ ଏବଂ ବିକାଶ ଉଭୟକୁ ଆଗକୁ ବଢ଼ାଇବ ।
ଆସନ୍ତୁ ଏହାକୁ ଏକ ଉଦାହରଣ ଦେଇ ବୁଝିବାକୁ ପ୍ରୟାସ କରିବା । ପୂର୍ବରୁ, ସୁରଟର ଏକ ମହିଳା ସିଲାଇ ୟୁନିଟରେ ମାନବ ନିର୍ମିତ ତନ୍ତୁ ଏବଂ ସୂତାର ମୂଲ୍ୟ ଏତେ ଅଧିକ ଥିଲା ଯେ, ସେମାନଙ୍କର ଲାଭ ପରିମାଣ ହ୍ରାସ ପାଉଥିଲା ଏବଂ ଅର୍ଡର ପ୍ରାୟତଃ ବିଦେଶକୁ ଯାଉଥିଲା । ଏବେ, ଜି.ଏସ.ଟି ୨.୦ ଟିକସକୁ ସମାନ ୫ ପ୍ରତିଶତକୁ ହ୍ରାସ କରିବା ସହିତ, ସେମାନଙ୍କର ନିବେଶ ମୂଲ୍ୟ ହ୍ରାସ ପାଇଛି, ସେମାନେ ଅଧିକ ଅର୍ଡର ପାଇପାରିବେ, ଉଚିତ ମଜୁରୀ ଦେଇପାରିବେ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ବ୍ୟବସାୟକୁ ବିସ୍ତାର ମଧ୍ୟ କରିପାରିବେ । ଏହି ଜାତୀୟ ସଂସ୍କାର ସିଧାସଳଖ ସାଧାରଣ ଶ୍ରମିକ ଏବଂ ପରିବାରଙ୍କ ଜୀବନକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରେ ।
ଲାଭ ଏଠାରେ ଶେଷ ହୁଏ ନାହିଁ । ବାଣିଜ୍ୟିକ ସାମଗ୍ରୀ ପରିବହନକ୍ଷମ ଯାନବାହନ ଉପରେ ଜି.ଏସ.ଟି.କୁ ୨୮ ପ୍ରତିଶତରୁ ୧୮ ପ୍ରତିଶତ ଏବଂ ଲଜିଷ୍ଟିକ୍ ସେବା ଉପରେ ୧୨ ପ୍ରତିଶତରୁ ୫ ପ୍ରତିଶତକୁ ହ୍ରାସ କରିବା ଦ୍ୱାରା ବୟନ ଯୋଗାଣ ଶୃଙ୍ଖଳରେ ପରିବହନ ଖର୍ଚ୍ଚ ହ୍ରାସ ପାଏ । ଏହା ସିଧାସଳଖ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଗତି ଶକ୍ତି ଏବଂ ଜାତୀୟ ଲଜିଷ୍ଟିକ୍ ନୀତିକୁ ସମର୍ଥନ କରେ, ଏବଂ ବିଶ୍ୱ ବଜାରରେ ଭାରତୀୟ ବୟନ ରପ୍ତାନିକୁ ମଧ୍ୟ ମଜବୁତ କରେ । ଜି.ଏସ.ଟି ୨.୦ର ସଂସ୍କାରଗୁଡ଼ିକ ଏକତ୍ର ବୟନ ମୂଲ୍ୟ ଶୃଙ୍ଖଳର ପ୍ରତ୍ୟେକ ପର୍ଯ୍ୟାୟକୁ ସଶକ୍ତ କରେ, ଫାଇବର ଉତ୍ପାଦନ ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ପ୍ରସ୍ତୁତ ପୋଷାକ ଏବଂ ବିଦେଶୀ ବଜାରକୁ ରପ୍ତାନି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ । ଏହା ସାରା ଦେଶରେ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ନିଯୁକ୍ତି ସୃଷ୍ଟିକୁ ଚାଳିତ କରେ ।
ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ଉପରେ ପ୍ରଭାବ – ପରବର୍ତ୍ତୀ ପିଢ଼ିର ଜି.ଏସ.ଟି ସଂସ୍କାର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଜୀବନକୁ କିପରି ପ୍ରଭାବିତ କରିବ
ଜି.ଏସ.ଟି ୨.୦ର ଆର୍ଥିକ ପ୍ରଭାବ ସାଧାରଣ ପରିବାରର ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନରେ ଅନୁଭୂତ ହେଉଛି । ଶିଳ୍ପ ଆକଳନ କରୁଛି ଯେ, ଏହା ପ୍ରାୟ ୧.୯୮ ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କାର ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ବ୍ୟବହାର ବୃଦ୍ଧି କରିବ ଏବଂ ହ୍ରାସିତ ହାର ଯୋଗୁଁ ପରିବାରଗୁଡ଼ିକ ବାର୍ଷିକ ପ୍ରାୟ ୪୮,୦୦୦ କୋଟି ଟଙ୍କା ସଞ୍ଚୟ କରିପାରିବେ ।
ଏହାକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି, ୨୦୧୪ ମସିହାରେ, ୟୁପିଏ ସରକାରଙ୍କ ଅଧୀନରେ, ଦୈନନ୍ଦିନ ଆବଶ୍ୟକତା ପାଇଁ ପ୍ରତିବର୍ଷ ୧ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ କରୁଥିବା ଏକ ପରିବାର ପ୍ରାୟ ୨୫,୦୦୦ ଟଙ୍କା ଟିକସ ଦେଉଥିଲା । ଜି.ଏସ.ଟି ଏବଂ ଜି.ଏସ.ଟି. ୨.୦ ପରେ, ସେହି ପରିବାରରେ ଆଜି ପାୟ ୫,୦୦୦ ରୁ ୬,୦୦୦ ଟଙ୍କା ଟିକସ ଦେଉଛି । ଏହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ବାର୍ଷିକ ପ୍ରାୟ ୨୦,୦୦୦ ଟଙ୍କା ସଞ୍ଚୟ, ଯାହା ପିଲାମାନଙ୍କ ଶିକ୍ଷା, ଉତ୍ତମ ପୁଷ୍ଟିସାର ଏବଂ ପରିବାର କଲ୍ୟାଣ ପାଇଁ ପରିବାରକୁ ଫେରିଯାଏ । ଆୟକର ଛାଡ଼ ସହିତ ମିଶି, ସମସ୍ତ ଭାରତୀୟ ପରିବାର ବାର୍ଷିକ ପ୍ରାୟ ୨.୫ ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କା ସଞ୍ଚୟ କରିବେ ବୋଲି ଆକଳନ କରାଯାଇଛି । ଏହି ପ୍ରଭାବ ଛୋଟ ଛୋଟ ସହର ଏବଂ ଗ୍ରାମଗୁଡ଼ିକରେ ଆହୁରି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ, ଯେଉଁଠାରେ ଭାରତର ପ୍ରାୟ ୬୩ ପ୍ରତିଶତ ଜନସଂଖ୍ୟା ବସବାସ କରନ୍ତି ।
ମାସିକ GST ସଂଗ୍ରହ, ଯାହା 2024-25 ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷରେ ₹1.85 ଲକ୍ଷ କୋଟି ଅତିକ୍ରମ କରିଥିଲା, ଏବେ ନିରନ୍ତର ₹2 ଲକ୍ଷ କୋଟି ଅତିକ୍ରମ କରିବ ବୋଲି ଆକଳନ କରାଯାଇଛି। ଏହି ସଂସ୍କାରଗୁଡ଼ିକ କେବଳ ନାଗରିକଙ୍କ ଉପରେ ଆର୍ଥିକ ବୋଝ ହ୍ରାସ କରୁନାହିଁ, ବରଂ ଏହି କମ ହାରରେ ମଧ୍ୟ ରାଜସ୍ୱ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ। ଏହା ଏକ ବିରଳ ସୁଯୋଗ ଯେଉଁଠାରେ ସଂସ୍କାରଗୁଡ଼ିକ ଲୋକ-କେନ୍ଦ୍ରିକ ଏବଂ ଆର୍ଥିକ ଭାବରେ ସୁସ୍ଥ, ପରିବାରଗୁଡ଼ିକୁ ମଜବୁତ କରିବା ଏବଂ ଭାରତର ଆର୍ଥିକ ଭବିଷ୍ୟତକୁ ସୁରକ୍ଷିତ କରିବା।
ବେଗୁସରାଇର ବଜାର ପରିଦର୍ଶନ ସମୟରେ, ମୁଁ ଜି.ଏସ.ଟି ସଂସ୍କାରର ସକାରାତ୍ମକ ପ୍ରଭାବ ଦେଖିବାକୁ ପାଇଥିଲି । ସେଠାକାର ଖୁଚୁରା ବ୍ୟବସାୟୀମାନେ କମ ହାରରେ ସେମାନଙ୍କର ଖୁସି ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଗ୍ରାହକମାନେ ଏହି ସଂସ୍କାରଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରତି ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ଉତ୍ସାହିତ ଥିଲେ, ଉତ୍ସବ ଋତୁରେ ବହୁ ସଂଖ୍ୟକ ଗ୍ରାହକ କିଣାକିଣି କରିବାକୁ ବଜାରକୁ ଆସିଥିଲେ । ବଜାରରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଥିବା ଲୋକଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ଦର୍ଶାଉଥିଲା ଯେ ଏହି ସଂସ୍କାରଗୁଡ଼ିକ କିପରି ଏକ ସ୍ପନ୍ଦନଶୀଳ ଏବଂ ସକାରାତ୍ମକ ଆର୍ଥିକ ପରିବେଶ ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି, ଯାହା ପରିବାର ଏବଂ ବ୍ୟବସାୟ ଉଭୟ ପାଇଁ ପ୍ରକୃତ ଲାଭ ଆଣିଥାଏ ।
ମାସିକ ଜି.ଏସ.ଟି. ସଂଗ୍ରହ, ଯାହା ୨୦୨୪-୨୫ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷରେ ୧.୮୫ ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କା ଅତିକ୍ରମ କରିଥିଲା, ଏବେ ନିରନ୍ତର ୨ ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କା ଅତିକ୍ରମ କରିବ ବୋଲି ଆକଳନ କରାଯାଇଛି । ଏହି ସଂସ୍କାରଗୁଡ଼ିକ କେବଳ ନାଗରିକଙ୍କ ଉପରେ ଆର୍ଥିକ ବୋଝ କମ୍ କରିବ ନାହିଁ, ବରଂ ଏହି କମ ହାରରେ ରାଜସ୍ୱ ବୃଦ୍ଧି କରିବ । ଏହା ଏକ ବିରଳ ସୁଯୋଗ ଯେଉଁଠାରେ ସଂସ୍କାରଗୁଡ଼ିକ ଲୋକ- କୈନ୍ଦ୍ରିକ ଏବଂ ଆର୍ଥିକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ସୁସ୍ଥ, ପରିବାରଗୁଡ଼ିକୁ ମଜବୁତ କରି ଭାରତର ଆର୍ଥିକ ଭବିଷ୍ୟତକୁ ସୁରକ୍ଷିତ କରିବ।

ସାମାଜିକ ଗଠନ – ଅର୍ଥନୀତିରୁ ସଶକ୍ତିକରଣ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ
ଜି.ଏସ.ଟି ୨.୦ର ବୟନ ଶିଳ୍ପ କ୍ଷେତ୍ର ସଂସ୍କାର କେବଳ ଆର୍ଥିକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ନୁହେଁ; ଏହା ସମାବେଶୀ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ବିଷୟରେ, ଯାହା ସିଧାସଳଖ ଭାବରେ ସାରା ଭାରତରେ ୬୫ ଲକ୍ଷ ବୁଣାକାର ଏବଂ କାରିଗରଙ୍କୁ ପ୍ରଭାବିତ କରେ । ଏହା କେବଳ ଭାରତର ସମୃଦ୍ଧ ସାଂସ୍କୃତିକ ଐତିହ୍ୟକୁ ସଂରକ୍ଷଣ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ନାହିଁ ବରଂ ଏହି କ୍ଷେତ୍ରରେ କାମ କରୁଥିବା ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ମହିଳାଙ୍କ ଜୀବିକାକୁ ମଧ୍ୟ ସମର୍ଥନ କରେ ।
ହସ୍ତତନ୍ତ, ହସ୍ତଶିଳ୍ପ ଏବଂ କାର୍ପେଟ ଉପରେ ଜି.ଏସ.ଟି ୧୨ ପ୍ରତିଶତରୁ ୫ ପ୍ରତିଶତକୁ ହ୍ରାସ କରିବା ଦ୍ୱାରା ଏହି ପାରମ୍ପରିକ ଉତ୍ପାଦଗୁଡ଼ିକୁ ଭାରତୀୟ ଏବଂ ବିଶ୍ୱ ବଜାର ଉଭୟରେ ଅଧିକ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ କରାଯାଇଛି । ଏହା ସହିତ ସିଲେଇ ମେସିନ ଉପରେ ଜି.ଏସ.ଟିକୁ ୧୨ ପ୍ରତିଶତରୁ ୫ ପ୍ରତିଶତକୁ ହ୍ରାସ କରିବା ଦ୍ୱାରା ଭାରତର ମହିଳା- କୈନ୍ଦ୍ରିକ ବୟନ ଶିଳ୍ପ କ୍ଷେତ୍ରକୁ ସିଧାସଳଖ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ମିଳୁଛି ।
ଗତ ଦଶନ୍ଧିରେ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳ ଆୟ ଏବଂ ଖର୍ଚ୍ଚ ଦୁଇଗୁଣରୁ ଅଧିକ ହୋଇଛି, ୨୦୧୧-୧୨ ମସିହାରେ ପ୍ରତିମାସ ୧,୪୩୦ ଟଙ୍କାରୁ ୨୦୨୩-୨୪ରେ ୪,୧୨୨ ଟଙ୍କା ହୋଇଛି । ବସ୍ତୁ ଓ ସେବା କର ୨.୦ ସହିତ, ଏହି ବର୍ଦ୍ଧିତ କ୍ରୟ ଶକ୍ତି ସିଧାସଳଖ ଭାରତୀୟ ନିର୍ମିତ ପୋଷାକର ଚାହିଦାକୁ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ କରିବ, ବୁଣାକାର, ଡୋଜର ଏବଂ ପୋଷାକ ପ୍ରସ୍ତୁତକାରୀ ଶ୍ରମିକଙ୍କ ପାଇଁ ଅଧିକ ନିଯୁକ୍ତି ସୁଯୋଗ ସୃଷ୍ଟି କରିବ, ଅଭିବୃଦ୍ଧିର ଏକ ଚକ୍ର ସୃଷ୍ଟି କରିବ ଯାହା ସମାଜର ପ୍ରତ୍ୟେକ ବର୍ଗକୁ ଲାଭଦାୟକ ହେବ ।
ନିକଟରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ଏକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ମୁଁ ଅନେକ ସ୍ୱୟଂ ସହାୟକ ଗୋଷ୍ଠୀ (ଏସ.ଏଚ.ଜି.) ଦିଦିଙ୍କୁ ଭେଟିଥିଲି, ଯେଉଁମାନେ ଖୁସି ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ ଯେ ସରକାର ପ୍ରଥମେ ସେମାନଙ୍କୁ ଲକ୍ଷପତି ଦିଦି କରି ବର୍ତ୍ତମାନ, ଜି.ଏସ.ଟି ସଂସ୍କାର ମାଧ୍ୟମରେ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ସାମଗ୍ରୀକୁ ଅଧିକ ସୁଲଭ ଏବଂ ଆୟକର ସଂସ୍କାର ମାଧ୍ୟମରେ ସେମାନଙ୍କର ଟିକସ ବୋଝ ହ୍ରାସ କରି ସେମାନଙ୍କୁ ସଶକ୍ତ କରିଥିଲେ । ସେମାନେ କହିଥିଲେ ଯେ ଏହି ଦୀପାବଳି ସେମାନଙ୍କ ପରିବାର ପାଇଁ ପ୍ରକୃତ ଖୁସି ଆଣିଛି, ଅଧିକ ଉପହାର ଏବଂ ଆନନ୍ଦପୂର୍ଣ୍ଣ ଉତ୍ସବ ସହିତ । ଏହି ସଂସ୍କାର ଅର୍ଥନୀତିକୁ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ କରୁଛି, ଆୟ ବୃଦ୍ଧି କରୁଛି ଏବଂ ଟିକସ ବୋଝ ହ୍ରାସ କରୁଛି ।
ଯେତେବେଳେ ଭାରତ ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳତା ଆଡକୁ ଅଗ୍ରସର ହେଉଛି, ସେତେବେଳେ ହସ୍ତତନ୍ତ ଏବଂ ହସ୍ତଶିଳ୍ପ କ୍ଷେତ୍ର, ଆମର ସ୍ୱୟଂ ସହାୟକ ଗୋଷ୍ଠୀ ଦିଦିଙ୍କ ସହିତ, ଲୋକାଲ ଏବଂ ସ୍ୱଦେଶୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ପାଇଁ ଭୋକାଲ୍ ଆନ୍ଦୋଳନର ଆତ୍ମା ଭାବରେ ଉଭା ହୋଇଛି । ଆମର କାରିଗର ଏବଂ ବୁଣାକାରମାନେ କେବଳ ଏହି ପରମ୍ପରାଗୁଡ଼ିକୁ ସଂରକ୍ଷଣ କରୁନାହାନ୍ତି ବରଂ ଏକ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳ ଭାରତ ଆଡକୁ ଦେଶର ଯାତ୍ରାର ବାସ୍ତବ ମୂଳଦୁଆକୁ ମଧ୍ୟ ନେଇଚାଲିଛନ୍ତି।
ଜି.ଏସ.ଟି ୨.୦ ଏବଂ ଏକ ବିକଶିତ ଭାରତ ପାଇଁ ମାର୍ଗ ୨୦୪୭
ଯେତେବେଳେ ଭାରତ ଅମୃତକାଳରେ ପ୍ରବେଶ କରୁଛି ଏବଂ ୨୦୪୭ ଆଡକୁ ଅଗ୍ରସର ହେଉଛି, ଜି.ଏସ.ଟି ୨.୦ ନିଜକୁ କେବଳ ଏକ ଟିକସ ସଂସ୍କାର ଭାବେ ନୁହେଁ ବରଂ ଏକ ବିକଶିତ ଭାରତ ପାଇଁ ଏକ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ରଣନୀତି ଭାବରେ ମଧ୍ୟ ଉପସ୍ଥାପନ କରୁଛି । ଟିକସ ସ୍ଲାବକୁ ସରଳ କରିବା, ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ଘରୋଇ ଖର୍ଚ୍ଚ ହ୍ରାସ କରିବା, ଚାଷୀମାନଙ୍କୁ ସଶକ୍ତ କରିବା, ଏମ.ଏସ.ଏମ.ଇ.ଗୁଡ଼ିକୁ ସମର୍ଥନ କରିବା ଏବଂ ବୟନ ଭଳି ଶ୍ରମ- କୈନ୍ଦ୍ରିକ ଶିଳ୍ପକୁ ପୁନରୁଦ୍ଧାର କରିବା ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି, ଏହା ଜୀବନଯାପନର ସୁଗମତା ଏବଂ ବ୍ୟବସାୟ କରିବାର ସହଜତାକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିଥାଏ । ଫାଇବର-ନିରପେକ୍ଷ ଜି.ଏସ.ଟି ବିଶେଷ ଭାବରେ ପରିବର୍ତ୍ତନକାରୀ, ମାନବ ନିର୍ମିତ ଏବଂ ପ୍ରାକୃତିକ ବୟନରେ ନୂତନ ଅଭିବୃଦ୍ଧିକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରୁଛି, ଏହା ଭାରତକୁ ଏହାର ବିଶ୍ୱ ବଜାର ଅଂଶ ବୃଦ୍ଧି କରିବାରେ, ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ନୂତନ ନିଯୁକ୍ତି ସୃଷ୍ଟି କରିବାରେ ଏବଂ ପୋଷାକ ଏବଂ ଗୃହ ସାଜସଜ୍ଜା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏକ ପ୍ରକୃତ ବିଶ୍ୱ ନେତା ଭାବରେ ଉଭା ହେବାକୁ ସକ୍ଷମ କରୁଛି ।
ଚଳିତ ବର୍ଷ ନବରାତ୍ରି ଅବସରରେ ବସ୍ତୁ ଓ ସେବା କର ୨.୦ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେବା ସହିତ, ପରିବାର ପାଇଁ ସଞ୍ଚୟ, କୃଷକମାନଙ୍କୁ ଆଶ୍ୱସ୍ତି, ବ୍ୟବସାୟ ପାଇଁ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ଶ୍ରମିକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ନିଯୁକ୍ତି ସୁଯୋଗ ଆଣିଥାଏ । ଏହା ପ୍ରତ୍ୟେକ ଭାରତୀୟଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ପ୍ରକୃତ ପ୍ରାକ୍ ଦୀପାବଳୀ ଉପହାର । ସମଗ୍ର ବୟନ ଶିଳ୍ପ ମୂଲ୍ୟ ଶୃଙ୍ଖଳା ପକ୍ଷରୁ, ମୁଁ ମାନ୍ୟବର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ ପ୍ରତି ତାଙ୍କର ଦୂରଦୃଷ୍ଟିପୂର୍ଣ୍ଣ ନେତୃତ୍ୱ ନିମନ୍ତେ ହୃଦୟର ସହିତ କୃତଜ୍ଞତା ଜଣାଉଛି, ଯାହା ଭାରତର ପରୋକ୍ଷ ଟିକସ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ସରଳତା, ନିରପେକ୍ଷତା ଏବଂ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଆଡ଼କୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବାରେ ସହାୟକ ହୋଇଛି । ଜିଏସଟି ୨.୦ ଆମର ସଂସ୍କାର ଯାତ୍ରାରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ମାଇଲଖୁଣ୍ଟ ଏବଂ ୨୦୪୭ ସୁଦ୍ଧା ଭାରତକୁ ଏକ ବିକଶିତ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ପରିଣତ କରିବା ପାଇଁ ରୋଡମ୍ୟାପ୍ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରେ।